Πώς επηρεάζονται τ’ αδέρφια ενός παιδιού με ΔΕΠΥ;

Η αγάπη των γονιών για τα παιδιά τους είναι δεδομένη. Όταν όμως ένα παιδί χρειάζεται περισσότερη φροντίδα, βοήθεια και προστασία από τα υπόλοιπα, όπως στην περίπτωση ενός παιδιού με ΔΕΠΥ, τα υπόλοιπα παιδιά μιας οικογένειας ενδέχεται να νιώσουν παραμελημένα. Έχει πολύ μεγάλη σημασία να καταφέρουν οι γονείς να κρατήσουν τις «ισορροπίες», ώστε όλα τους τα παιδιά να νιώθουν εξίσου αγαπημένα.

Τ’ αδέρφια ενός παιδιού με ΔΕΠΥ είναι πολύ πιθανό να το ζηλεύουν, καθώς βλέπουν τους γονείς τους ν’ ασχολούνται περισσότερη ώρα μ’ εκείνο, παρά μαζί τους. Οπότε προσπαθούν να τραβήξουν το ενδιαφέρον των γονιών μ’ οποιονδήποτε τρόπο μπορούν. Ο πιο συνηθισμένος τρόπος είναι οι φωνές και τα κλάματα: όποιο παιδί φωνάξει πιο δυνατά, συνήθως σ’ εκείνο θα τρέξουν πρώτα οι γονείς για να δούνε τι θέλει. Όταν όμως μεγαλώνεις με έναν αδερφό ή αδερφή με ΔΕΠΥ, είναι σχεδόν αδύνατο να είσαι εσύ αυτή που κάνει το μεγαλύτερο σαματά.

Επίσης, το παιδί με τη ΔΕΠΥ, περνάει περισσότερη ώρα με τους γονείς για ορισμένους πρακτικούς λόγους: προκειμένου να πάνε μαζί στις θεραπείες, επειδή χρειάζεται περισσότερο χρόνο και βοήθεια για να κάνει τα μαθήματά του, επειδή είναι το πιο ανυπάκουο, άρα το μαλώνουν πιο συχνά οι γονείς και επειδή πολλές φορές έχει ανάγκη κάποιον δίπλα του προκειμένου να κάνει ορισμένα πράγματα (πχ. να μαζέψει τα παιχνίδια του). Λες και πρόκειται για ραντεβού στο ΙΚΑ, το άλλο παιδί της οικογένειας θα χρειαστεί να περιμένει «στην ουρά» όταν χρειάζεται τη βοήθεια των γονιών.

Ένα ακόμα πρόβλημα είναι ότι το παιδί με ΔΕΠΥ είναι συνήθως πιο δύσκολο ως χαρακτήρας. Η συμπεριφορά του μπορεί να είναι πιο απρόβλεπτη, ακόμα και εριστική, καθώς δεν μπορεί να επεξεργαστεί τα συναισθήματα των άλλων. Ως αποτέλεσμα, τα αδέρφια του περνούν «δύσκολες ώρες» στο σπίτι ή ακόμα και το σχολείο. Δεν θέλουν να καλούν φίλους στο σπίτι, προκειμένου να μη γίνουν «ρεζίλι» από τη συμπεριφορά του αδερφού ή της αδερφής τους. 

Το «κλειδί» για να διατηρηθούν οι ισορροπίες το κρατούν οι γονείς. Οι γονείς περιμένουν ότι τα υπόλοιπα παιδιά τους θα λειτουργούν σαν στρατιωτάκια. Θα εκτελούν άμεσα τις εντολές τους, επειδή καταλαβαίνουν την κατάσταση και έχουν έναν λόγο παραπάνω να θέλουν να τους βοηθήσουν. Εξάλλου, δεν είναι αυτά που έχουν το πρόβλημα. Θα πρέπει όμως να θυμάστε ότι είναι ακόμα παιδιά. Θα πρέπει εσείς να τους εξηγήσετε την κατάσταση ώστε να κατανοήσουν με σαφήνεια τη στάση που επιθυμείτε να κρατήσουν και ότι δεν είναι υπεράνω των κανόνων που θέτετε στο σπίτι.

Ένα λάθος που κάνουν συχνά οι γονείς είναι να δείχνουν υπερβολική αυστηρότητα στ’ αδέρφια του παιδιού με τη ΔΕΠΥ. Έχουν εξαντλήσει την υπομονή και την ενέργειά τους στο παιδί με τη ΔΕΠΥ, στο οποίο είναι υπερβολικά ελαστικοί επειδή έχει «πρόβλημα» και όταν έρχεται η ώρα ν’ ασχοληθούν με το άλλο τους παιδί, δε σηκώνουν μύγα στο σπαθί τους. Τα παιδιά αντιλαμβάνονται αυτή τη διάκριση και αντιδρώντας δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος. Μόνο με την ισότιμη και δίκαιη αντιμετώπιση των παιδιών, μπορεί ν’ αποφευχθεί η δημιουργία του φαύλου κύκλου.

Βρείτε το χρόνο για όλα σας τα παιδιά. Ορισμένες φορές, μπορεί να είναι ευκολότερο να συμβεί απ’ ότι πιστεύετε. Εκμεταλλευτείτε το γεγονός ότι τα παιδιά δεν θέλουν να καλούν φίλους στο σπίτι και ενθαρρύνετέ τα ν’ ασχοληθούν με κάποιο σπορ ή με δραστηριότητες εκτός σπιτιού. Θα τα βοηθήσετε να εκτονωθούν και να νιώσουν ότι ενδιαφέρεστε και γι’ αυτά. Ελέγξτε μήπως υπάρχει κοντά στο κέντρο θεραπειών κάποιος χώρος κατάλληλος για το άλλο σας παιδί. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, κανένα από τα δύο παιδιά δε θα νιώθει παραμελημένο.

Συζητείστε με το άλλο σας παιδί το πρόβλημα του αδερφού/αδερφής του, ώστε να κατανοήσει τη συμπεριφορά του αδερφού/αδερφής του. Για να μη νιώθει ότι δεν τον αγαπά και ότι του φέρεται εσκεμμένα άσχημα.

Ελιζιάννα Χριστοδούλου, Παιδιατρική Εργοθεραπεύτρια SIT