Υπερβολικά δυνατό, πολύ φωτεινό, κολλάει πολύ

Εκδήλωση κρίσης λόγω υπερφόρτωσης ή έλλειψης ερεθισμάτων: πολλά παιδιά με ΔΕΠ πάσχουν επίσης από τη λεγόμενη Διαταραχή Αισθητηριακής Επεξεργασίας (ΔΑΕ). Τι μπορείτε να κάνετε σε αυτές τις περιπτώσεις;

" Όταν ήμουν μικρή, πολύ πριν λάβω τη διάγνωση για ΔΕΠΥ, με θεωρούσαν δύσκολο παιδί. Ήμουν συχνά νευρική και αναστατωμένη, δίχως εμφανή αιτία, σύμφωνα με τους ενήλικες του περιβάλλοντός μου. Υπήρχαν διάφορες αιτίες που πυροδοτούσαν τις κρίσεις μου: να με λούζουν ή να μου στεγνώνουν τα μαλλιά, να μου δίνουν ασπιρίνη για παιδιά (είχε απαίσια γεύση), να περπατάω στο γρασίδι ή την άμμο ξυπόλητη, να πηγαίνω στον οδοντίατρο", περιγράφει η Terry Matlen, συγγραφέας του άρθρου.

ΔΑΕ και ΔΕΠΥ

Αυτό που δεν γνώριζαν οι γονείς μου είναι ότι έπασχα από ΔΕΠΥ και ΔΑΕ, μια νευρολογική διαταραχή που δυσχεραίνει την επεξεργασία και αντίδραση στα προσλαμβανόμενα ερεθίσματα. Αποτέλεσμα αυτής της διαταραχής είναι ορισμένα παιδιά να αισθάνονται τα προσλαμβανόμενα ερεθίσματα με πολλαπλάσια επίδραση, ενώ άλλα παιδιά τα αισθάνονται υπερβολικά φιλτραρισμένα. Τα παιδιά που ανήκουν στη δεύτερη κατηγορία έχουν ανάγκη μεγαλύτερης διέγερσης προκειμένου να νιώσουν ζωντάνια.

Τα περισσότερα παιδιά με ΔΑΕ ωστόσο βιώνουν και τις δύο αυτές καταστάσεις. Ορισμένες φορές υποφέρουν από αισθητηριακή υπερφόρτωση, ενώ άλλες φορές ζητούν επιπλέον ερεθίσματα. Τα συμπτώματα αυτής της διαταραχής –απόσπαση προσοχής, ανάγκη έντονης δραστηριότητας, προβλήματα στις κοινωνικές σχέσεις- μοιάζουν αρκετά με της ΔΕΠΥ.

Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι πολλά παιδιά με ΔΕΠΥ πάσχουν επίσης από ΔΑΕ. Με βάση τα στοιχεία της διευθύντριας του Κέντρου Θεραπείας Αισθητηριακής Επεξεργασίας στο Ντένβερ του Κολοράντο των ΗΠΑ, «περισσότερα από τα μισά παιδιά που πιστεύεται ότι έχουν ΔΕΠΥ έχουν και ΔΑΕ ή και τις δύο μαζί».

Μήπως το δικό σας παιδί είναι ένα από αυτά; Μισεί να πιτσιλιέται στο πρόσωπο από το ντους ή νιώθει να πνίγεται όταν βουρτσίζει τα δόντια του; Μήπως νιώθει άβολα σε μέρη με φασαρία ή αποφεύγει ορισμένες τροφές λόγω της υφής τους;

Οι ερωτήσεις δεν είναι τυχαίες. Η κόρη μου (έχει ΔΕΠΥ) αντιμετώπιζε παρόμοια προβλήματα όταν ήταν μικρότερη. Προβλήματα που με προβλημάτιζαν ως μητέρα, αλλά προβλημάτιζαν και την κόρη μου.

Αντιμετώπιση

Πολλοί επαγγελματίες συνιστούν τη βοήθεια παιδιάτρου ή εργοθεραπευτή. Όσο νωρίτερα, τόσο καλύτερα. Η θεραπεία ενδέχεται να περιλαμβάνει «αισθητηριακή δίαιτα», κατά την οποία το παιδί συμμετέχει σε δραστηριότητες με έναν ήπιο, ευχάριστο τρόπο ώστε να μπορέσει σταδιακά να επεξεργαστεί τα συναισθήματα. Για παράδειγμα, ένα παιδί που «πνίγεται» με την οδοντόβουρτσα μπορεί να ωφεληθεί από το απαλό μασάζ στα χείλη.

Οι γονείς μπορούν επίσης να δοκιμάσουν τα ακόλουθα:

Για το υπερκινητικό παιδί που αναζητά τη διέγερση, ζητείστε του να σας βοηθήσει να μεταφέρετε τη λεκάνη με τα πλυμένα ρούχα, επιτρέψτε του να σπρώχνει το καρότσι στο σουπερμάρκετ και να σας μεταφέρει τις σακούλες από το αυτοκίνητο στο σπίτι.

Για το ευαίσθητο στην αφή παιδί, δοκιμάστε διάφορες δραστηριότητες στις οποίες καλείται να ζωγραφίσει με τα δάχτυλά του. Επιτρέψτε του να «ζωγραφίσει» με τα δάχτυλά του τον τοίχο του μπάνιου, χρησιμοποιώντας αφρό ξυρίσματος. Γεμίστε ένα πλαστικό κουτί με φασόλια ή ρύζι και κρύψτε μέσα σε αυτό μικρά παιχνίδια. Κατόπιν, ζητείστε από το παιδί να ψάξει να τα βρει.

Για το παιδί που φοβάται τους δυνατούς θορύβους, οργανώστε ένα πάρτι κεραυνών. Κάποια μέρα με έντονα καιρικά φαινόμενα, δώστε στο παιδί κατσαρόλες και τηγάνια ή οτιδήποτε άλλο μπορεί να παράγει δυνατό θόρυβο και ζητείστε του να προσπαθήσει να ξεπεράσει σε φασαρία τους κεραυνούς που πέφτουν.

Προετοιμάστε τα φαγητά που δεν του αρέσουν με νέους τρόπους. Δοκιμάστε να του δώσετε κάτι που δεν τρώει ολόκληρο (πχ. μελιτζάνα) υπό μορφή πουρέ. Ή συνδυάστε το με κάτι που του αρέσει. Αν για παράδειγμα δεν τρώει λαχανικά, μπορεί να φάει μπιφτέκι λαχανικών ή ρολό κρέατος με λαχανικά.

Αν το παιδί σας πνίγεται όταν καταπίνει ένα χάπι, προσφέρετέ του γλυκίσματα για να συνηθίζει στην ιδέα. Ακόμα κι αν του κάτσει στο λαιμό, μετά από λίγο θα λιώσει και θα το ανταμείψει με τη γλυκιά του γεύση. Κατ’ αυτόν τον τρόπο το παιδί θα συνηθίσει να καταπίνει τα γλυκίσματα και κατ’ επέκταση τα χάπια.

Αν το παιδί σας έχει περιορισμένη αίσθηση του χώρου και ισορροπίας, δοκιμάστε να του μάθετε κολύμβηση, ιππασία ή να πηδάει σε τραμπολίνο.

Για στοματικές ευαισθησίες, δώστε στο παιδί τσίχλες δίχως ζάχαρη. Ετοιμάστε του φρέσκους χυμούς φρούτων, παχύρευστους και ζητείστε του να τους ρουφήξει με καλαμάκι.

Αν το παιδί σας δεν «αντέχει» τις ετικέτες των ρούχων που ακουμπούν στο δέρμα του, προτιμήστε ρούχα δίχως αυτές ή απλά αφαιρέστε τις. Υπάρχουν εταιρείες που προσφέρουν ρούχα δίχως ετικέτες και λείες ραφές που δεν ενοχλούν όταν έρχονται σ’ επαφή με το δέρμα.

Μετά το μπάνιο, κάντε ένα ελαφρύ μασάζ στο παιδί για να το βοηθήσετε να ηρεμήσει.

Ζητείστε από το παιδί να χρησιμοποιήσει τις ειδικές μπογιές για να χρωματίσει το σώμα του και μετά να τριφτεί για να καθαριστεί.

Όλα αυτά δεν πρόκειται να «γιατρέψουν» το παιδί. Θα βοηθήσουν όμως στην υποχώρηση των συμπτωμάτων και το παιδί θα νιώθει πιο άνετα, μειώνοντας παράλληλα τον αριθμό των κρίσεών του, καθώς και την έντασή τους.

Απόδοση: Ελιζιάννα Χριστοδούλου, Παιδιατρική Εργοθεραπεύτρια SIT

Πηγή: Περιοδικό ADDITUDE